Systeembril
Systems-Centered Training (SCT) biedt niet alleen een set gereedschappen waarmee je een verandering kunt bewerkstelligen. In mijn ogen is het vooral een andere manier van kijken naar de wereld: vanuit systemen kijken in plaats van vanuit mensen.
Als ik bijvoorbeeld naar mijn eigen functioneren in mijn organisatie kijk vanuit de rol die ik heb in de organisatie en het doel van die rol in de context van de organisatie, dan schept dat enorm veel helderheid. Als ik zo kijk naar hoe ik mijn rol oppak of hoe medewerkers hun rol oppakken, laat ik een hele kluwen van persoonlijke (voor)oordelen links liggen.
Een voorbeeld: als leider van een afdeling vond ik dat medewerker Anna effectiever gebruik van haar tijd kon maken en dat ze in afdelingsoverleg te veel vasthoudt aan de manier waarop wij het doen ‘omdat het altijd zo gewerkt heeft’. Telkens als ik er met haar over praat, komen dezelfde bezwaren naar voren. Ik wil het anders en zij wil dat niet. We zitten vast.
In eerste instantie vond ik dat Anna dwars is en dat het zinloos is hierover met haar te praten. Ik voel de tegenwerking als ik alleen al naar haar kijk! De enige oplossing die ik op den duur zie, is het vertrek van Anna. Als dat niet lukt of niet kan dan mopper ik met andere leidinggevenden: ‘ik wens je veel personeel!’.
In SCT-trainingen leer ik de systeembril op te zetten. Wat is de rol die Anna inneemt in onze organisatie (context)? Wat is het doel van die rol? Welke inzet mag verwacht worden van iemand die die rol inneemt? En in welke mate hoort zoeken naar en experimenteren met nieuwe manieren van werken bij die rol? Als ik met die invalshoek het gesprek aanga met Anna, gaat het in eerste instantie niet meer om haar, maar om de rol die zij inneemt. Dat maakt het voor mij gemakkelijker om onderwerpen aan te snijden die ik voorheen vermeed of versluierde. Of waarover ik gewoon mijn zin wilde doordrukken.
Ook maakt het systeem-kijken en van daaruit praten het voor Anna gemakkelijker om te zien wat de organisatie van haar verlangt als zij haar rol inneemt. En dat dat niet om haar persoonlijk gaat, maar gerelateerd is aan haar rol, het doel van die rol en het doel van de context, de organisatie.
De emotionele angel is eruit bij ons allebei. Anna en ik verkennen wat te doen op basis van rol, doel en context. Het is het begin van onze samenwerking.
